• Klawisze dostępności
    Przejdź do treści:
    Alt
    1
    Mapa witryny:
    Alt
    2
    Wersja tekstowa:
    Alt
    3
    Wersja kontrastowa:
    Alt
    4
    Wyszukiwarka:
    Alt
    5
    * Na Macu zamiast klawisza Alt używaj Ctrl+Option(⌥)
  • Mapa witryny
  • Klawisze dostępności
    Przejdź do treści:
    Alt
    1
    Mapa witryny:
    Alt
    2
    Wersja tekstowa:
    Alt
    3
    Wersja kontrastowa:
    Alt
    4
    Wyszukiwarka:
    Alt
    5
    * Na Macu zamiast klawisza Alt używaj Ctrl+Option(⌥)
  • Mapa witryny

Historia szkoły

VIII LO Tradycja, która zobowiązuje…

 

Dzieje budynku i szkoły przy ul. 3 Maja w Katowicach

Pierwsza prywatna szkoła średnia dla dziewcząt (Höhere Töchterschule) istniała w Katowicach od 1872r. w budynku przy Mülhlstr. (obecna ul. Młyńska). W trzy lata później przejęta została przez miasto; liczyła wówczas 160 uczennic. W 1901r. szkołę przeniesiono do budynku przy Grundmannstr. (obecna ul. 3 Maja).

Jego budowę rozpoczęto w 1871r. dla tworzonego w tym czasie progimnazjum, które stało się zalążkiem późniejszego gimnazjum państwowego. Plac pod szkołę o powierzchni przeszło 2 mórg sprzedali miastu

Thiele-Wincklerowie, ówcześni właściciele Katowic, za sumę 150 talarów. Umowa w tej sprawie została podpisana 14 września 1871r. Kredyt na jej budowę, w wysokości 2000 talarów rocznie na dwadzieścia lat oraz 500 talarów jednorazowo na pokrycie kosztów wyposażenia szkoły, miasto zaciągnęło od Górniczej Kasy Zapomogowej w Tarnowskich Górach. Jak podaje Franciszek Dłużniewski w „Zarysie historii Gimnazjum Państwowego” również Thiele-Wincklerowie podarowali na ten cel wiele materiałów budowlanych i 300 talarów na urządzenie gabinetu fizycznego. Budynek, wykonany na wzór gimnazjum w Jauer, ukończono w 1873r. W pierwszych latach działalności uczniowie pobierali naukę w szkole żeńskiej przy ul. Młyńskiej. Zajęcia w nowym budynku rozpoczęły się 17 stycznia 1874r. W całości oddano go do użytku 22 marca 1875r, po ukończeniu auli. Teren, na którym postawiono szkołę, był podmokły, dlatego w drugiej połowie lat siedemdziesiątych wokół budynku wykonano kanał odwadniający. Początkowo od strony zachodniej szkołę otaczała bagnista łąka, zakończona rowem. W 1882r. teren wokół gimnazjum wybrukowano.

Na pierwszego dyrektora szkoły powołano E. Müllera, który funkcję tę sprawował do października 1903r. Zarząd gimnazjum składał się z burmistrza, trzech członków zarządu miasta – po jednym z każdego wyznania: katolickiego, protestanckiego i mojżeszowego, dyrektora szkoły i właściciela Katowic. Wśród grona pedagogicznego, prócz księdza katolickiego i pastora, był także rabin.

Gimnazjum powstało jako szkoła siedmioletnia, od 1874r. przekształcono je w gimnazjum ośmioletnie a w 1894r. wprowadzono dziewięcioletni system nauczania. W pierwszym okresie istnienia było to gimnazjum klasyczne. Od 1882r. w szkole zwiększono ilość godzin na nauczanie przedmiotów przyrodniczych i ścisłych.

W początkowym okresie istnienia szkoły na każde z trzech wyznań – katolickie, protestanckie i mojżeszowe – przypadało po jednej trzeciej uczniów. Sytuacja ta zmieniła się w okresie kulturkampfu., gdyż wówczas w szkole spadła liczba gimnazjalistów wyznania katolickiego. Uczniowie wywodzili się głównie z warstwy średniej. Byli to synowie urzędników, kupców, rzemieślników. Z rodzin robotniczych wywodziła się jedna piąta uczniów.

Od 1877r. zmniejszyła się liczba młodzieży uczącej się w gimnazjum, powodem tego było otwarcie gimnazjum w Królewskiej Hucie (obecny Chorzów). Nabór uczniów do szkoły zaczął wzrastać dopiero w latach dziewięćdziesiątych XIX w. (w tym czasie uczęszczał do niego m.in. Wojciech Korfanty) co spowodowało konieczność budowy nowego gmachu. Wzniesiono go przy August Schneiderstr. (obecna ul. Mickiewicza) w 1900r. i w tym samym roku gimnazjaliści rozpoczęli w nim naukę. Do nowego budynku gimnazjum przeniosło się w rocznicę swego powstania 9 października 1900r. Grono profesorskie i uczniowie przeszli w pochodzie ze starego budynku przy ul. 3 Maja przez Wilhelmplatz (obecny plac Wolności) do nowej siedziby.

Do budynku przy Grundmannstr. przeniesiono w 1901r. szkołę żeńską, którą w tym czasie przekształcono w liceum. W latach 1909 – 1910 rozpoczęto nauczanie w trzyletnim systemie wyższego liceum (Oberlyceum), którego absolwentki mogły nauczać w szkołach elementarnych.

Po przejęciu Górnego Śląska przez wojsko polskie w 1922r., kiedy zaczęto tworzyć polski system szkolny, powstały również licea. W Katowicach pierwszą próbę założenia polskiej szkoły średniej dla dziewcząt podjął Wydział Oświecenia Publicznego we wrześniu 1922r. Propozycja została jednak nieprzychylnie potraktowana przez katowicki Magistrat, w znacznej części jeszcze reprezentujący proniemieckie postawy. Jednak mimo przeszkód, dzięki staraniom Wydziału Oświecenia Publicznego i polskiej społeczności miasta w listopadzie tego roku przystąpiono do organizowania polskiego liceum żeńskiego. Przyjmowano do niego nie tylko kandydatki z Katowic, ale także z miejscowości ościennych, a nierzadko nawet spoza Śląska. Polskie liceum żeńskie otrzymało pomieszczenia w starszej części budynku przy ul. 3 Maja, z osobnym wejściem. W korytarzach zamontowano kraty oddzielające niemieckie liceum od polskiego. Szkoła polska obejmowała 6 klas i 4 wstępne.

Pierwszymi dyrektorami – w latach 1922-1924 – byli Józef Wolf i Jan Pampuch. W 1924r. kierownictwo szkoły objęła Irena Wojciechowska, która była jej dyrektorem aż do jego likwidacji w 1948 r. Szkoła rozwijała się szybko. W latach 1923-1924 uczennice pobierały naukę w 12 oddziałach licealnych, 1 wyższego liceum i 1 gimnazjalnym. W następnym roku szkolnym otwarto 5 klas gimnazjalnych.

W tym czasie szkoła polska otrzymała pomieszczenia po niemieckim liceum, które zostało zlikwidowane, zachowano jedynie klasy mniejszościowe. Funkcjonowały one do 1935r., po czym zostały rozwiązane, a uczennice do nich uczęszczające przeniesiono do szkoły niemieckiej w Chorzowie. Natomiast polskie liceum zostało w latach 19261927 przekształcone w ośmioklasowe gimnazjum o profilu humanistyczno-przyrodniczym i przyjęło nazwę: Miejskie Gimnazjum Żeńskie.

Szkoła stale doskonaliła swój program dydaktyczno-wychowawczy. Dziewczęta korzystały z pracowni fizyczno-chemicznej, przyrodniczej, geograficznej, prac ręcznych, historycznej, łaciny, języków nowożytnych. Przy szkole działało Ognisko Metodyczne Języka Polskiego zorganizowane przez nauczycielkę Mieczysławę Miterę Dobrowolską oraz Ognisko Germanistyczne. Uczennice brały udział również w zajęciach kółka literackiego, przyrodniczego, geograficzno-krajoznawczego, dramatycznego. Funkcjonowała szkolna biblioteka, która liczyła około 10 tysięcy woluminów. Placówka posiadała salę gimnastyczną i boisko z kortem tenisowym. Uczennice były pod stałą opieką szkolnego lekarza. Na terenie szkoły działał antykwariat, w którym dziewczęta miały możliwość zakupywania książek po niskich cenach. W roku szkolnym 1929 – 1930 zorganizowano Czytelnię im. A. Mickiewicza. Część księgozbioru do niej przekazała redakcja „Polski Zachodniej”, młodzież korzystała tam również z czasopism. Od 1932 r młodzież redagowała swoje pisemko „Nasze Myśli”.

W szkole działały następujące organizacje: Liga Obrony Przeciwgazowej i Przeciwlotniczej, Polski Czerwony Krzyż, Liga Morska i Rzeczna. W pierwszym roku działalności szkoły, ze względu na brak na Górnym Śląsku wykwalifikowanych pedagogów, na 24 zatrudnionych w niej nauczycieli tylko dwóch miało pełne przygotowanie zawodowe. Jednak już w roku szkolnym 1929-30 wszyscy uczący tutaj pedagodzy mieli pełne kwalifikacje pedagogiczne.

Dzięki staraniom Rady Rodzicielskiej, Rada Miejska Katowic wydzierżawiła w 1935r. w Mikuszowicach pod Bielskiem dworek wraz z ogrodem i parkiem z przeznaczeniem na tzw. osiedle dla młodzieży uczącej się w gimnazjum.. Poszczególne klasy wyjeżdżały tam kolejno w ciągu roku szkolnego na okres dwóch tygodni.

13 maja 1932 r. Gimnazjum Żeńskie otrzymało sztandar i nadano mu imię Marii Skłodowskiej – Curie.

W roku szkolnym 1931-1932 w województwie śląskim wprowadzono nowy system kształcenia, składający się z sześcioletniej szkoły podstawowej i sześcioletniej średniej, którą podzielono na cztery lata gimnazjum i dwa liceum.

Po okupacji niemieckiej zajęcia w szkole wznowiono 17 lutego 1945r. według przedwojennego programu nauczania. W latach 1947-1948 w Polsce wprowadzono reformę nauczania na wzór radziecki. Doprowadziła ona do likwidacji Gimnazjum Żeńskiego, sześć klas przeniesiono do Liceum im. Marii Konopnickiej, a sześć do Szkoły Podstawowej i Liceum im. Adama Mickiewicza.

W budynku Gimnazjum Żeńskiego w 1949r. powstało liceum koedukacyjne, któremu później nadano imię Wilhelma Piecka.

Urszula Rzewiczok
Muzeum Historii Katowic

Literatura:

  1. Franciszek Dłużniewski: Zarys historii Państwowego Gimnazjum w Katowicach. Odbitka ze sprawozdania Dyrekcji Państwowego Gimnazjum i Liceum za rok szkolny 1937-38

  2. Opowieść o szkole przy Placu Wolności. Ćwierćwiecze Gimnazjum Żeńskiego w Katowicach. Red. Mieczysława Mitera-Dobrowolska. Katowice 1992 Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Żeńskiego w Katowicach 193132.

  3. Sprawozdania Gimnazjum Żeńskiego w Katowicach z lat 1933-39.

  4. Akta budowlane budynku przy ul. 3 Maja 42. T. I Archiwum Urzędu Miejskiego w Katowicach syg. 1/1363

 

Długie dzieje naszej szkoły

VIII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Katowicach sięga korzeniami roku 1922. W budynku dawnej niemieckiej szkoły dla dziewcząt utworzono wtedy Miejskie Gimnazjum Żeńskie, w którym działały aż cztery drużyny harcerskie. W 1948 szkołę przekształcono w placówkę koedukacyjną. W ciągu ostatnich dziesięcioleci szkoła zasłynęła szczególnie z nauczania fizyki i matematyki, czego dowodem są liczni laureaci olimpiad i konkursów przedmiotowych. Od 26 lat istnieje tu jedyna w województwie i jedna z nielicznych w Polsce klasa z poszerzonym programem matematyki. Prowadzona jest również klasa o profilu matematyczno – fizycznym z informatyką oraz klasy z poszerzonym programem języka niemieckiego.

Nie sposób mówić o współczesnym kształcie i dorobku VIII L.O., nie sięgnąwszy pamięcią do czasów, gdy zaczynało ono swą działalność i tworzyło tradycje. Spojrzenie w przeszłość tej szkoły uzmysławia nam ogrom pracy, entuzjazmu i wiedzy oddanych uczniom i wychowankom, uzmysławia czym jest trwanie poprzez pokolenia. Z tej przeszłości wyrasta tradycja, znaczenie i renoma naszego Liceum.

Przed trudnymi zadaniami stali pedagodzy i wychowawcy pierwszych wychowanków szkoły, noszącej wtedy miano Miejskiego Gimnazjum Żeńskiego. Była to jedna z pierwszych polskich szkół średnich na Śląsku.

 

Pierwszy okres

Po wielowiekowej rozłące w wyniku trzech powstań śląskich, a następnie plebiscytu oraz decyzji Rady Ambasadorów w Paryżu – odbyła się 20 czerwca 1922 roku historyczna uroczystość inkorporacji ziemi piastowskiej do Polski. Mieszkańcy Śląska, w tym również naszego miasta, mieli odtąd zapewnioną możliwość rozwoju w duchu narodowym. W tym złożonym procesie integracji obok wielu czynników znaczącą rolę odegrały placówki i instytucje kulturalno-oświatowe, w tym szkoła polska. W pracy nad budową szkolnictwa polskiego na Górnym Śląsku niemała rola przypadła Miejskiemu Gimnazjum Żeńskiemu, w siedzibie, którego mieści się obecnie nasze liceum. Było ono przede wszystkim jedną z pierwszych średnich szkół żeńskich na terenie przedwojennego Województwa Śląskiego.

Niski poziom umysłowy ludności polskiej nie leżał nigdy w interesie żadnego z zaborców. Konsekwentne działania rządu pruskiego spowodowały, że nie istniała ani jedna szkoła średnia z polskim językiem wykładowym, nie było polskiej kadry pedagogicznej, a wszystkie biblioteki i pomoce naukowe były obcego pochodzenia. Na terenie Katowic należało od podstaw budować szkolnictwo polskie przy jednoczesnej ostrej kontrofensywie niemieckiej. Obejmując w 1922 roku średnie szkolnictwo na Śląsku polskie władze oświatowe stanęły przed zadaniem przejęcia istniejących zakładów naukowych, tworzenia nowych. W przypadku gimnazjum żeńskiego, odejścia od niechlubnych tradycji i ich znacznie gorszego (w porównaniu do szkół męskich) traktowania. Na pierwszy plan wysunęła się organizacja tego typu szkoły w stolicy województwa. Istniała tu od 1872 roku szkoła żeńska, tzw. Höhere Tochterschule (Höhere Mädchenschule), która została w 1875 roku przyjęta przez magistrat miasta Katowic na swój etat. Była to stosunkowo niewielka, bo licząca 160 uczennic szkoła. W roku 1901 przeniesiono ją do obecnego budynku naszej szkoły. W roku szkolnym 1909-1910 otrzymała status wyższego liceum obejmującego kurs trzyletni. W roku szkolnym 1922/23 Wydział Oświecenia Publicznego przystępując do budowy szkolnictwa polskiego na Śląsku wziął pod uwagę tradycje i przywiązanie miejscowej ludności do licealnego typu szkół żeńskich. Utworzył przy niemieckim liceum klasy polskie. We wrześniu 1922 grono rodziców zwróciło się z petycją do magistratu miasta Katowic o utworzenie całkowicie polskiego liceum żeńskiego. Niestety, otrzymało od ówczesnego wiceburmistrza Luschwitza odpowiedź odmowną. Ale już w listopadzie 1922 r. pod naciskiem WOP i usilnym staraniom wizytatora W. Mieniaka rozpoczęto organizację polskiego liceum. Składało się ono z 6 klas oraz 4 klas wstępnych. Lata 1922-1924 to przede wszystkim lata rozbudowy szkoły, przy bardzo dużych trudnościach stawianych ze strony dyrektora placówki, Bungera, niechętnego tworzącej się placówce polskiej. W lutym 1924 r. kierownictwo szkoły obejmuje dyrektorka Irena Wojciechowska, od tego też czasu następuje szybki i normalny rozwój szkoły. Zwiększa się ona do 12 oddziałów licealnych, a w roku 1923/24 o jedną klasę Wyższego Liceum oraz dwie klasy gimnazjalne.

W roku szkolnym 1926/27 istnieje już pełne ośmioklasowe gimnazjum typu humanistycznego. Lata trzydzieste są już okresem widocznych sukcesów i uznania rangi tej placówki oświatowej. Niemała była w tym zasługa ówczesnej dyrektorki Ireny Wojciechowskiej, dzięki której rozwinęła się baza dydaktyczna. Oprócz nowocześnie wyposażonych pracowni, szkoła wzbogaciła się o botaniczny przyszkolny. Odbywały się zajęcia pozalekcyjne pod okiem wybitnych nauczycieli, doskonałych i wymagających pedagogów. Młodzież nawiązywała bliskie kontakty z młodzieżą innych miast polskich, głównie z młodzieżą warszawską. Gimnazjum, jako jedyna katowicka szkoła, posiadała własny ośrodek dydaktyczno-wychowawczy w Mikuszowicach. Powstała wtedy także silna organizacja harcerska. Wśród uczniów, oprócz Polaków, byli Niemcy i Żydzi, a religii w szkole uczyli księża, pastorzy i rabini.

 

Korzenie

…czyli dalszy ciąg historii naszej Szkoły aż do lat obecnych II Wojna Światowa niestety przerwała wspaniale rozwijającą się działalność Gimnazjum. Jednak nawet w tym mrocznym czasie okupacji wychowankowie dają świadectwo swego patriotyzmu. Wielu z nich walczy ramię w ramię ze swymi nauczycielami. Jednocześnie trwa nauka na tajnych kompletach.

Po zakończeniu wojny odradza się działalność Liceum, zaczyna się następny rozdział w jego bogatej historii.

Długoletnia nauczycielka prof. M. Danko przeprowadziła wkrótce po wyzwoleniu miasta pierwsze wpisy do naszej Szkoły. Dzięki temu już 5 marca 1945 roku mógł się zacząć pierwszy, powojenny rok szkolny. Do pracy powróciła przedwojenna dyrektorka Irena Wojciechowska.

W październiku 1948 roku dokonano podziału dotychczasowego Gimnazjum i Liceum Żeńskiego; powstała Miejska Szkoła Ogólnokształcąca (przeniesiona do budynku przy ul. Kilińskiego) i Państwowa Szkoła Ogólnokształcąca Stopnia Podstawowego i Licealnego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.

Uwarunkowania historyczno-polityczne lat pięćdziesiątych widoczne są w nazwie „Liceum Ogólnokształcące im. Wilhelma Piecka” nadanej szkole w roku 1955. Jednakże prawdziwy obraz szkoły tworzą znów wspaniali nauczyciele, uznane autorytety, pedagodzy z powołania, oddający swym uczniom wiedzę i serce. To wychowankowie wyposażeni w mądrość mistrzów i bogatsi o ich doświadczenie, dają świadectwo pozycji Liceum wśród katowickich szkół średnich.

Od roku 1965 szkoła zmienia nazwę na VIII Liceum Ogólnokształcące im. Wilhelma Piecka i kontynuuje tradycje placówki oświatowej o profilu matematyczno-fizycznym. 30 kwietnia 1990 anulowano z nazwy imię dotychczasowego patrona, pozostawiając przy nazwie VIII Liceum Ogólnokształcące w Katowicach. Na podstawie uchwały Nr IX/67/94 Rady Miejskiej Katowic z dnia 12 grudnia 1994 r. nadano naszemu liceum imię Marii Skłodowskiej-Curie, a dotychczasowa nazwa szkoły została zmieniona na VIII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie.

Mimo różnych zawirowań współczesnego życia, reform i przemian w systemie oświatowym (jedną z nich było włączenie w latach 1988-1991 VIII LO do Zespołu Szkół Ogólnokształcących stworzonego w naszym gmachu szkolnym), mimo trudności finansowych – cel nadrzędny jest realizowany: troska o jak najlepsze wykształcenie i wychowanie młodzieży.

Uchwałą nr XVIII/376/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 stycznia 2012 roku w sprawie zmiany nazwy VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Katowicach, Rada Miasta uchwaliła, że z dniem 1 września 2012 r. nasze liceum zmieni nazwę na: VIII Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Marii Skłodowskiej-Curie w Katowicach. Nazwa ta obowiązuje do dnia dzisiejszego.

O tym, że jest to szkoła niezwykła, niech świadczy fakt będący rzadkością w środowisku wielkomiejskim, że aż siedmiu absolwentów wróciło do niej jako nauczyciele. Wracają do niej i inni – czasem z wizytą, czasem serdecznym listem lub tylko wspomnieniem. Powrócić do swej szkoły to tak, jakby po długiej podróży był nareszcie w domu, przytulić swe młodzieńcze marzenia, uścisnąć wypróbowanego przyjaciela i z tego wzruszenia czerpać siłę i nadzieję.

Pliki do pobrania

Wartości Śląska - Bernadeta Szymik-Kozaczko
Pobierz